چرا بعضی صفحه نمایش‌ها چشم را خسته می‌کنند؟
آیا تا به حال این مشکل برای شما پیش آمده که بعد از چند ساعت نگاه کردن به صفحه نمایش، احساس خشک شدن چشمانتان را داشته باشید. این مشکل گاهی پا را از این هم فراتر می‌گذارد و شما را به سردرد‌های شدیدی دچار می‌کند. اما شما تنها کسی نیستید که این مساله برایش پیش آمده است. در دنیای امروزه، میلیون‌ها نفر روزانه با مشکل خستگی چشم‌ها، دست و پنجه نرم می‌کنند. اما یک موضوع مهم در اینجا هست؛ که فقط برخی از نمایشگرها، باعث بروز این مشکل می‌شوند.
چرا برخی از نمایشگرها باعث خستگی چشم کاربران می‌شوند و برخی دیگر نه؟ برای این‌که پاسخ این سوال را بدانید و با تفاوت بین نمایشگرهای مختلف بیشتر آشنا شوید؛ تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
عوامل اصلی خستگی چشم حین تماشای صفحه نمایش
امروزه با افزایش مدت زمان استفاده از نمایشگرها، خستگی چشم به یک مشکل شایع در سر تاسر جهان تبدیل شده است. عوامل متعددی مثل نور آبی، کیفیت پایین تصویر و سوسو زدن تصویر ممکن است؛ بروز این مشکل را تشدید کنند. اما چرا در برخی از نمایشگرها برای کاربران بیشتر این اتفاق می‌افتد؟ نمایشگرهای مختلف چه تاثیری بر روی سلامت چشم‌های بینندگان دارند؟ HDR چیست چه تاثیری روی خستگی چشم‌ها دارد؟ در زیر به مهم‌ترین عواملی که باعث بروز خستگی چشم می‌شوند اشاره شده است:
نور آبی
صفحات نمایشگر مدرن که از فناوری LED در ساخت آن‌ها استفاده شده است؛ از خود نور آبی رنگ ساطع می‌کنند. این نور طول موج کوتاهی دارد اما انرژی بالا و پراکندگی شدیدی دارد. افزایش نور آبی در نمایشگرها باعث می‌شود تا عضلات چشم کار سخت‌تری انجام دهند. در نتیجه این فرایند خستگی چشم برای بینندگان صفحه نمایش به وجود می‌آید. این نور می‌تواند باعث بروز مشکلات زیر شود:
- تاثیرات منفی بر روی ریتم خواب افراد با اختلال در ترشح هورمون ملاتونین و کاهش آن
- خستگی چشم‌ها و بروز خشکی و قرمز شدن چشم‌ها
- در طولانی مدت افزایش احتمال آسیب به ساختار چشم به خصوص شبکیه
نرخ نوسازی پایین
شاید برای شما این سوال پیش بیاید که رفرش ریت چیست و چه تاثیری بر روی کیفیت صفحه نمایش دارد؟ نرخ نوسازی یا Refresh Rate در واقع تعداد دفعاتی است که نمایشگر در هر ثانیه تصویر خود را به روز می‌کند. بالا بودن این مقدار باعث افزایش کیفیت نمایشگر می‌شود. در صورتی که نرخ نوسازی نمایشگر کم‌تر از 120 تا 60 هرتز باشد؛ به وضوح در مدت زمان کوتاهی، خستگی چشم افراد را به همراه دارد. در این حالت وضوح تصویر به شدت کاهش می‌یابد و چشم مجبور است برای تشخیص جزئیات توجه بیشتری کند. پایین بودن رفرش ریت به دلیل به وجود آوردن مشکلات زیر، باعث خستگی چشم‌ها می‌شود:
- تشدید اثر مخرب نور آبی و خشکی چشم‌ها
- تاخیر در بازسازی پیکسل‌ها و ایجاد سایه و دنباله‌ای از تصاویر قدیمی
- ناهماهنگی بین فریم ریت و رفرش ریت، بروز پدیده پارگی تصویر
عدم هماهنگی روشنایی صفحه با نور محیط
روشنایی و کنتراست نامناسب یکی از مشکلات به ظاهر ساده‌ای است که می‌تواند به قاتل خاموش چشمان شما تبدیل شود. صفحه نمایش با روشنایی بیش از حد در محیط‌های کم نور، حساسیت به نور را به وجود می‌آورد. نمایشگرهای HDR پیشرفته با سنسورهای محیطی، روشنایی را بر اساس نور محیط تنظیم می‌کنند. در محیط‌های کم نور صفحه نمایش به مانند یک چراغ عمل می‌کند که نور آن مستقیما به چشم شما وارد می‌شود. ادامه دار شدن این روند در نهایت باعث تنگ شدن مردمک و فشار مضاعف به عضلات چشم می‌شود. همچنین احتمال بروز سردرد‌های مزمن نیز وجود دارد. کنتراست نادرست به واسطه موارد زیر ممکن است بروز خستگی چشم را در افراد تشدید کند:
- انبساط و انقباض مکرر مردمک و بروز خستگی در عضلات چشم
- نیاز به تمرکز بیشتر برای تشخیص محتوا و جزئیات آن
- سردرگمی سیستم بینایی در پردازش عمق و ایجاد تصور عمق غیر واقعی تصاویر
- به وجود آمدن هاله‌های روشن اطراف متن‌های تیره و دشوار کردن خواندن نوشته‌ها
پرش تصویر
تغییرات سریع و نامحسوس در روشنایی صفحه نمایش در اصطلاح به عنوان پرش تصویر شناخته می‌شود. این یعنی نمایشگر به‌صورت نامحسوس خاموش و روشن می‌شود که ممکن است باعث سردرد و خستگی چشم در برخی افراد شود. بروز این مشکل در نمایشگرهای LCD ارزان قیمت با تکنولوژی PWMبیشتر دیده می‌شود. مضرات پرش تصویر صفحه نمایش، برای چشم‌ها:
- بر روی مغز و سیستم عصبی تاثیر گذار است؛ حتی اگر پرش تصویر قابل مشاهده نباشد.
- مردمک چشم در پاسخ به هر تغییر نور (حتی نامحسوس) منقبض و منبسط می‌شود؛ که پرش تصویر باعث خستگی عضلات چشم می‌شود.
- به مرور زمان این نوع صفحه نمایش‌ها باعث بروز سر درد‌های میگرنی و سرگیجه در افراد می‌شوند.
وضوح تصویر پایین و پیکسل بندی ضعیف
در صورتی که نمایشگر تراکم پیکسلی کافی را نداشته باشد؛ چشم‌ها مجبور می‌شوند سخت‌تر از حالت معمول کار کنند. بی کیفیت بودن نمایشگر در محو و ناواضح بودن نوشته‌ها خود را بیشتر نشان می‌دهد. استفاده طولانی مدت از چنین نمایشگرهایی تاثیرات ماندگاری بر روی چشم‌ها و بینایی فرد به جای می‌گذارند. خشکی و قرمزی چشم از اولین نشانه‌های وجود این مشکل است که به مرور حتی باعث افزایش نمره عینک نیز می‌شود. در نمایشگرهای ارزان قیمت معمولا این حالت دیده می‌شود که اندازه پیکسل‌ها بسیار بزرگ است. ابعاد پیکسل‌ها به گونه ای است که حتی می‌توان فاصله بین هر یک از پیکسل‌ها و تفاوت رنگ بین آن‌ها را تشخیص داد. این شرایط به دلیل رخ دادن موارد زیر، خستگی چشم‌ها را به همراه می‌آورد:
- افزایش فعالیت عضلات مژگانی چشم
- تشدید فعالیت سیستم تطابقی چشم‌ها و ایجاد ایجاد تداخل در پردازش مرکزی تصویر
- اختلال در هماهنگی حرکات دو چشم
محافظت از چشم‌ها با انتخاب هوشمندانه صفحه نمایش
صفحه نمایش امروزه به یکی از اجزای جدا نشدنی از زندگی روزمره اکثر افراد تبدیل شده است. افراد حین تماشای تلویزیون، انجام بازی‌های ویدئویی و تماشای مسابقات ورزشی؛ پیوسته در طول روز با صفحه نمایش سر و کار دارند. تماشای نمایشگر به صورت مداوم گاهی اوقات ممکن است باعث خستگی چشم و سر درد در افراد شود. عوامل متعددی باعث بروز این مشکل می‌شود که نور آبی، نرخ نوسازی پایین و پرش تصویر؛ از مهم‌ترین این فاکتور‌ها به حساب می‌آیند. تمامی این موارد می‌تواند سلامتی چشم بینندگان را تحت تاثیر قرار دهد و آن‌ها را به خطر بیاندازد. انتخاب یک نمایشگر با کیفیت از خستگی چشم و بروز عوارض متعدد در طولانی مدت، جلوگیری می‌کند.
