چاه های تلا لافت از جاذبه های طبیعی جزیره قشم

جزیره قشم یکی از زیباترین و جذاب ترین جزیره در خلیج فارس است. جزیره قشم به عنوان بزرگترین جزیره تنگه هرمز در جنوب ایران در استان هرمزگان قرار دارد. از شمال به بندرعباس، از شرق به جزیره لارک، از جنوب به جزیره هنگام و از جنوب غربی به جزایر ابوموسی و تنب بزرگ و تنب کوچک احاطه شده است.

بازدید از قشم ارزشش را دارد، این جزیره دارای سواحل زیبای صخره ای، شنی و گلی، انواع میراث تاریخی، فرهنگی و باستانی و طیف متنوعی از میراث های زمین شناسی در این جزیزه قرار دارد.

جزیره قشم را به اولین ژئوپارک ایران در فهرست یونسکو ثبت کرده اند. دراین جزیره طیف گسترده ای از زیبایی ها و تجربه ای فراموش نشدنی از لذت از شما استقبال می شود.

جزیره قشم در کنار جاذبه های طبیعی، فرهنگ شیرین محلی و غذاهای خوش طعم محلی، شما را با بازارهای محلی جالبی می برد.

یکی از دیدنی های این جزیره چاه تلای قشم است. آب قنات قشم بسیار شور و غیرقابل استفاده است. مردم این جزیره به فکر راه حلی جایگزین برای ذخیره آب شرب افتادند. چاه های تلا قشم که به آنها چاه تلا لافت، چاه تل آوو نیز گفته می شود.

چاه های تلا قشم در اصل چاله های عمیقی برای جمع آوری آب شیرین باران و ذخیره این آب گوارا برای مصرف روزانه مردم لافت بوده است.

مردم محلی جزیره ی قشم کف این چاه ها را با گچ پر می کردند و هنگام بارندگی، آبی که در آنها جمع می شود خنک و قابل شرب می ماند. این چاه ها جدا از کاربردشان منظره جذابی را ایجاد کرده اند که قطعا ارزش دیدن دارد.

چاه تلا قشم کجاست ؟

چاه های تلا در قشم در نزدیکی اسکله لافت پشت قلعه نادری در مرکز لافت قرار دارد. بندر لافت درست از کنار اسکله و قلعه کمیاب می گذرد، لافت تقریباً شصت کیلومتر از قشم فاصله دارد.

چاه تلا قشم در بندر لافت یکی از دیدنی های قشم است. بندر لافت در جزیره قشم در استان هرمزگان واقع شده و تا فرودگاه بین المللی قشم حدودا 30 کیلومتر و تا شهر قشم 67 کیلومتر فاصله دارد.

معنی چاه تلا

بسیاری بر این باورند که به دلیل ارزش بالای آب برای این چاه ها، کلمه تلا استفاده شده است. تلا در اینجا به معنای فلزی گرانبها نیست ، بلکه آب شیرنی است که در چاه ها نگهداری و ذخیره می شود.

کلمه ی تلا در اصل تل آو بوده است. در زبان محلی (تال) به معنی تپه و (آو) به معنی آب است. در اصل چاه تل آوو که بعدها چاه تلا قشم نامیده شد به معنای چاه آب در کنار تپه بوده است.

گذشته و تاریخچه چاه تلا

در مورد تاریخچه چاه تلا قشم نظرات مختلفی وجود دارد. برخی تاریخ آن را به پیش از اسلام و ساسانیان می دانند. زیرا نمونه هایی از این خلاقیت برای جمع آوری آب در بندر سیراف بوشهر که قبل از اسلام حفر شده وجود دارد. برخی ساخت آن را به دوره هخامنشیان و برخی حتی حفر این چاه ها را به دوره مادها نسبت می دهند.

البته لازم به ذکر است مدتی برای حفر این چاه ها به زمان پس از اسلام نسبت داده می شود، اگر حق با این افراد باشد. چاه های تلا لافت تقریباً 400 سال قدمت دارد. این چاه ها توسط غلامان به دستور حاکم وقت آن دوران خواجه کریم برای جبران کمبود آب در دل صخره ها حفر شد.

کاربرد چاه های تلا در جزیره ی قشم

در آب و هوای گرم و شرجی قشم آب به اندازه تلا ارزشمند است و حفظ این تلا از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین دلیل مجموعه ‌ای از چاه‌ های روستای لافت را چاه تلا می نامند.

چاه تلای قشم در بندر لافت جزیره قشم یکی از دیدنی های قشم است، در پشت این چاه ها یک ابتکار مهندسی وجود دارد. از آنجایی که امکان حفر قنات در جزیره قشم برای رسیدن به آب شیرین و آشامیدنی وجود ندارد.

این چاه ها به دلیل معماری جالب و ابتکار مردم لافت برای حفظ آب شیرین و همچنین قدمت تاریخی شان شناخته شده اند، این چاه ها در زیر سطح زمین و در یک گودال نسبتاً بزرگ حفر می شوند. این امر آب شیرین باران را به سمت این چاه ها هدایت می کند.

پس از جمع شدن آب باران، درب چاه ها بسته می شود تا آب داخل آنها خنک و گوارا بماند. دیواره های این چاه ها بسیار مستحکم بوده و کف چاه از گچ ساخته شده که آب را خنک و سالم می کند.

در گذشته تعداد این چاه ها به 366 حلقه می رسید اما به مرور زمان بسیاری از این چاه ها پر شدند و تعداد آنها به کمتر از صد حلقه رسیده است.

بسیاری از این چاه ها به دلیل لایروبی نشدن دیگر قابل استفاده نیستند، تعداد این چاه ها اساساً تعداد روزهای یک سال کبیسه است. گفته می شود که هر چاه در اصل یک روز آب مورد نیاز مردم لافت را تامین می کرد.

آداب و رسوم کشیدن آب از چاه تلا

شکل چاه های تلا قشم متفاوت است، گاهی به شکل دایره، گاهی به شکل مربع، مستطیل و گلابی شکل هستند. هر چاه نام خود را دارد که از نام افرادی که آن چاه را حفر کرده اند گرفته شده است. برای مثال چاه لبنی یا چاه قرابو از جمله اسم های این چاه ها است.

در زمان های قدیم نیاکان ما آب آوردن را به زنان می سپردند، زیرا در افسانه ها زنان نگهبان آب به حساب می آمدند و رفتن مرد به دهانه ی چاه برای آوردن آب بی احترامی تلقی می شد.

زنان با استفاده از کوزه از چاه آب می کشیدند و نوبت هر خانواده برای جمع آوری آب توسط بانوی نگهدار آب یا میراب تعیین و مدیریت می شد.

مردان نیز با لایروبی مداوم این چاه ها به زنان در جمع آوری آب کمک می کردند. این لایروبی به صورت هفتگی و روزهای جمعه در چاه هایی که در طول هفته تخلیه شده بودند انجام می شد.

جارچی برای این کار مردان روستا را جمع می کرد و چاه ها را  لایروبی می کردند. البته مردان با حمل شمع به آوردن آب کمک کردند.

کندیل تکه چوب هایی هستن که مردان بر روی شانه های خود قرار می دهند و از هر طرف دو سطل آویزان است. در اطراف این چاه ها تعدادی درخت کهنسال خربزه وجود دارد که اهالی آن را نگهبان چاه تلا قشم می دانند و بسیار مقدس می دانستند. گاهی می توان پارچه های سبز رنگی را دید که مردم محلی به این درختان آویزان می کنند.

در مواردی نیز مردم زیر این درختان عبادت می کنند، درختان خربزه در صخره ها ریشه می دواند. ریشه این درختان مدام به دنبال آب است.

جاذبه های اطراف چاه تلا

جالب است بدانید که تپه های بالای چاه تلا قشم از مرجان ساخته شده اند و همین نکته باعث شده تا بهترین راه برای هدایت آب به چاه ها باشد. پس از پر شدن چاه ها از آب باران، مردم هر سال درب چاه ها را می بندند و یک روز در سال در چاهی را باز می کنند و از آب آن استفاده می کنند.

هر کدام از این چاه ها تقریباً سه تا ده متر عمق دارند، در بالای چاه تلا چندین چاه وجود دارد که آب نمک کمی دارند. این چاه ها عموماً برای مصارف دام طراحی شده اند.

در کنار این چاه ها یک جاذبه ی جذاب از حوض سنگی و قلعه ای کمیاب وجود دارد که اگر در فصل بارندگی از آن دیدن کنید، پشیمان نخواهید شد.

آب باران ابتدا در یک حوضچه سنگی یا مخزن جمع می شود و سپس به چاه های تلا سرریز می شود. در پشت چاه های تلا لافت، یکی دیگر از جاذبه های زیبای جزیره ی قشم قلعه ای نادر وجود دارد که معماری آن شبیه به قلعه پرتغالی است و قدمت آن به دوران پیش از اسلام می رسد.

بهترین زمان برای بازدید از چاه های تلای قشم

با توجه به آب و هوای گرم جزیره قشم، بهترین زمان برای رفتن به این منطقه فصول سرد سال است. آب انبار و حوض لافت هنگام بارندگی پر است، بنابراین پیشنهاد می کنم در نیمه دوم پاییز و اوایل زمستان از جزیره لافت دیدن کنید.

با وجود اینکه چاه های تلا لافت جزیره قشم به ثبت ملی رسیده است، اما هنوز بسیاری از مردم از وجود چنین چاه هایی بی اطلاع هستند، بنابراین این مکان خلوت است و نیازی به هزینه و ورودی خاصی ندارد.

دیدن چا ه های تلای کیش ارزش دیدن دارد، شما می توانید در هر فصلی از سال از این چاه های مهندسی شده دیدن کنید، لیکن اواسط پاییز و اوایل زمستان بهترین زمان برای بازدید از چاه های قشم است.

چگونه به چاه های تلای قشم برویم ؟

لافت دارای یک بندر خودرویی است که می توانید از طریق بندر هرمزگان به آن دسترسی داشته باشید. تعدادی اقامتگاه بوم گردی زیبا نیز در لافت برای اقامت شما وجود دارد. همچنین می توانید از طریق هوایی با تهیه بلیط هواپیما قشم به این جزیره سفر کنید و این جاذبه ی جذاب و دیدنی را تماشا کنید.

دسترسی به این بنای تاریخی بسیار آسان است زیرا این چاه ها در وسط بندر لافت قرار دارند و در اطراف آن تعدادی اقامتگاه وجود دارد، لازم به ذکر است که فاصله لافت تا فرودگاه قشم بسیار کوتاه است.

سخن آخر

جزیره ی قشم یکی از زیباترین جزایر در جنوب ایران است، که هر ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب می کند. این جزیره به عنوان ژئوپارک ایران در فهرست یونسکو ثبت شده است.

در این میان بندر لافت نیز به دلیل موقعیت مکانی در طول تاریخ بسیار محبوب است. قطعا آثار منحصر به فرد جزیره قشم و بندر لافت به ویژه چاه تلا قشم شما را شگفت زده خواهد کرد.

کلمه ی تلا در اصل تل آو بوده است. در زبان محلی تال به معنی تپه و آو به معنی آب است. در اصل چاه تل آوو که بعدها چاه تلا قشم نامیده شد به معنای چاه آب در کنار تپه بوده است.

کاربرد این چاه این است، که آب قنات در قشم بسیار شور و غیر قابل استفاده است، بنابراین این چاه ها به دلیل معماری جالب و ابتکار مردم لافت برای حفظ آب شیرین از آن استفاده می کنند.

این چاه ها در زیر سطح زمین و در گودال های بزرگی حفر می شوند. این امر آب شیرین باران را به سمت این چاه ها هدایت می کند. و مردم آن برای نوشیدن مصرف می کنند.

برای اطلاع از پرواز تهران قشم، بلیط هواپیما قشم به تهران به سایت رزرواسیون آنلاین تریپ مراجعه کنید تا بتوانید ارزان ترین بلیط های مسافرتی را بدون واسطه تهیه کنید. . سامانه رزرواسیون تریپ به شما کمک می کند به راحتی از علاوه بر نرخ بلیط داخلی، از قیمت پروازهای مختلف خارجی مانند بلیط استانبول و پرواز استانبول به تهران و همچنین تورهای لحظه آخری مطلع شوید و از امکانات پرواز و نرخ آن بهره مند شوید. شما در کمترین زمان به انواع قیمت ها در تاریخ مورد نظر خود دسترسی خواهید داشت و مناسبترین تور خارجی را پیدا خواهید کرد. بهترین قیمت پروازهای داخلی و خارجی، خرید بلیط هواپیما چارتر و رزرو بلیط هواپیما خارجی چارتری و سیستمی از تمامی ایرلاین ها را با سامانه تریپ (www.trip.ir) سریع و آسان تجربه کنید.

منبع:تریپ|www.trip.ir