۱۰ اشتباه رایج گیتاریستهای مبتدی
شروع یادگیری نوازندگی گیتار، میتواند مسیری طولانی را برای شما آغاز کند که بسته به تصمیمات و رویکرد شما، ممکن است به جهتهای بیشماری منتهی شود. برای اکثر ما، یادگیری گیتار، آغاز یک سرگرمی برای تمام عمر است؛ یک سرگرمی بسیار مفید که به ما شادی، لذت و حس موفقیت میبخشد. همچنین در صورتی که به اندازه کافی در نوازندگی گیتار مهارت کسب کنید، میتوانید نوازندگی و در کل، فعالیت در زمینه موسیقی را بهعنوان شغل خود تعیین کنید.
اما پیش از اینکه این مسیر پر فراز و نشیب را آغاز کنید، بهتر است که چند نکته را مد نظر قرار دهید؛ تمرین مرتب، توجه به تکنیک نوازندگی و حفظ انگیزه، نکاتی بسیار مهم هستند که در صورت حفظ آنها بهصورت همزمان، میتوانید به نوازندهای ماهر تبدیل شوید.
من بیش از 20 سال است که گیتار مینوازم و در طی این سالها، اجراهای بیشماری داشتهام، در استودیوهایی در سراسر دنیا حضور داشتهام و به افرادی در سنین بسیار مختلف نیز نوازندگی گیتار را یاد دادهام. به دنبال همین امر، فرصت این را داشتهام که با گیتاریستهای بیشماری ملاقات کنم که هر یک از آنها در نقطهای خاص از مسیر یادگیری بوده است. برخی از این افراد، برای اولین بار ساز گیتار را در مقابل من در دست گرفتهاند و برخی دیگر، نوازندگانی حرفهای بودهاند. ترکیبی از چند مؤلفه ساده باعث شده بود که شیب پیشرفت بسیاری از این افراد به شکلی مشهود رو به کندی برود. این امر خصوصاً در نوازندگان مبتدیتر بسیار رایجتر بوده است و حتی باعث شده که برخی از آنها، یادگیری گیتار را برای همیشه کنار بگذارند. با تبادل نظر با سایر همکاران خود، به این نتیجه رسیدم که اکثر این نکات، در میان گیتاریستهای مبتدی بسیار رایج هستند و بعضاً برای تمامی آنها رخ میدهند.
رخ دادن این اشتباهات در مسیر یک نوازنده مبتدی میتواند آسان و حتی اجتنابناپذیر باشد؛ حتی برخی از گیتاریستهای باتجربهتر نیز ممکن است گرفتار برخی از این تلهها در مسیر یادگیری خود شوند. پس اگر شما نیز مرتکب یکی از اشتباهاتی میشوید که در ادامه به آنها میپردازیم، خود را سرزنش نکنید. برای هر یک از این اشتباهات، راهحلهایی کارآمد وجود دارد که میتوانید با آزمودن آنها، بهسرعت به مسیر صحیح یادگیری گیتار بازگردید.
در ادامه، قصد داریم به ده اشتباهی بپردازیم که اکثر نوازندگان مبتدی و حتی برخی از گیتاریستهای باتجربهتر نیز ممکن است مرتکب آنها شوند.
۱- یادگیری تکنیکهای دشوار پیش از یادگیری مبانی پایه
تقریباً تمامی نوازندگان و موزیسینهای مبتدی مرتکب این اشتباه میشوند و پیش از یادگیری مبانی پایه، به سراغ نوازندگی عناصری پیچیده همچون سولوها میروند. اگر بخواهیم منصف باشیم، نواختن سولوی قطعهای همچون Beat It مایکل جکسون، بسیار لذتبخشتر از یادگیری گام دو ماژور (C Major) است.
اما اگر نخست به سراغ یادگیری مبانی پایه بروید و بهتدریج به سمت مباحث پیچیدهتر حرکت کنید، مهارت و دانشی بیشتر برای یادگیری آنها خواهید داشت و میتوانید در زمانی کمتر و به شکلی آسانتر، قطعات پیچیده را بنوازید. با این روش، مبانی پیچیدهتر برای شما قابل درکتر خواهند بود و شما میتوانید آموزههای خود را به شکلی بهینهتر به کار بگیرید.
با یادگیری اولین گامها و آکوردها، درکی پایه از ساز خود پیدا میکنید؛ برای مثال، در این پروسه شما فرتگیری و در دست گرفتن گیتار را به شکلی صحیح میآموزید و برای یادگیری مباحث دشوارتر و پیشرفتهتر آماده خواهید شد. بنابراین توصیه میکنیم که یادگیری مبانی پایه را برای اجرای تکنیکهای جذابتر و پیشرفتهتر رها نکنید؛ زیرا مبانی پایه نوازندگی هستند که شما را برای نواختن قطعات پیچیده آماده میکنند و از شما یک گیتاریست واقعی میسازند.
۲- نادیده گرفتن برخی از سبکهای موسیقی
مهمترین توصیه من به هنرجویان مبتدی این است که به سبکهای مختلف موسیقی گوش دهند. شاید شما با شنیدن سبکهایی همچون راک و پانک به نوازندگی گیتار الکتریک علاقهمند شده باشید و طبیعی است که بخواهید فعالیت در این سبکها را ادامه دهید؛ اما اگر دروازه گوشهای خود را به سایر سبکهای موسیقی نیز بگشایید، میتوانید در ادامه مسیر خود، به نوازنده و موزیسینی بسیار ماهرتر تبدیل شوید.
برای مثال، ممکن است که سبک موسیقی پاپ یا drum n’ bass چندان مورد پسند شما نباشد؛ اما شما میتوانید در این سبکهای موسیقی، ملودیها و توالیهای آکوردی بسیار زیبا و بدیعی را بشنوید. با گوش دادن به این سبکهای موسیقی و جذب عناصر آنها در ذهن خود، میتوانید حتی اگر در سبکی کاملاً متفاوت از موسیقی فعال هستید، بخشهای کوچکی از این موسیقیها را در نوازندگی و آثار خود به کار ببرید و مجموعه صوتی منحصربهفردی را برای خود بسازید. در مثالی دیگر، اگر به آثار موسیقی در سبک drum n’ bass گوش دهید، میتوانید ریتمهای پیچیده این سبک را با نوازندگی خود در سبک متال ترکیب کنید و یک اثر خارقالعاده پدید آورید.
در دنیای موسیقی راک، شما میتوانید یک ریف در سبک آثار گروه موسیقی Led Zeppelin بسازید که صدایی بسیار جذاب نیز دارد؛ اما شنوندگان شما مطمئناً بهسرعت متوجه خواهند شد که منبع الهام شما گروه لد زپلین بوده است. اما در مقابل، اگر دو یا سه آکورد را از اثری در سبکی بسیار متفاوت، همچون موسیقی یک فیلم قرض کنید، گام آنها را تغییر دهید و آنها را در موسیقی خود به کار بگیرید، یک بنیان عالی برای ملودی یا سولو در سبک راک خواهید داشت که ماهیتی کاملاً همخوان با سبک موسیقی شما دارد و در عین حال، جذابیتی بسیار بیشتر از توالیهای آکوردی رایج در موسیقی راک خواهد داشت. در نهایت و بهطور خلاصه، خود را به یک یا دو سبک موسیقی محدود نکنید و به تمامی سبکهای موسیقی گوش دهید.
۳- توجه بیشازحد به تجهیزات موسیقی
نوازندگان گیتار الکتریک معمولاً توجه و علاقه بسیاری به تجهیزات مربوط به گیتار دارند و همواره به دنبال خرید وسیلهای جدید هستند. این وسیله میتواند یک پدال جدید، یک گیتار ویژه یا نوعی متفاوت از امپ باشد. اما اهمیت دادن بیشازحد به تجهیزات موسیقی، میتواند تمرکز ما را از موضوع اصلی مربوط به گیتار و کاربرد اصلی آن، یعنی نوازندگی منحرف کند.
تجهیزات جدید همچون پدالها، میتوانند وسایلی بسیار الهامبخش در نوازندگی شما باشند و مسیر یادگیری شما را به جهتی متفاوت و جذاب هدایت کنند؛ اما باید توجه کنید که تمرکز خود را بیش از هر چیز به امر نوازندگی معطوف کنید.
یک پدال جدید میتواند ماهیت صوتی بسیار جذابی به گیتار الکتریک شما ببخشد؛ اما نمیتواند تکنیک فرتگیری نهچندان خوب شما را اصلاح کند. یک گیتار الکتریک گران قیمت ممکن است به پیکاپهایی گران قیمت تجهیز شده باشد که صدایی بسیار جذاب تولید میکنند؛ اما این پیکاپها نمیتوانند مهارت شما را برای نوازندگی تمیزتر افزایش دهند. یک امپلیفایر گیتار متفاوت میتواند تنهای متفاوت و زیبایی را در اختیار شما قرار دهد؛ اما آیا در صورتی که نوازندگی تنها چند آکورد را بلد باشید، این امپ میتواند به نوازندگی شما زیبایی ببخشد؟
هدف از تمامی این مثالها، این است که به شما بگوییم تجهیزات جدید میتوانند در نوازندگی شما بسیار مفید باشند و بعدی جذاب به آن ببخشند؛ اما نگذارید این وسایل تمرکز شما را از هدف اصلی، یعنی یادگیری نوازندگی منحرف کنند. پس بهآسانی تسلیم وسوسه خرید گیتار الکتریک، امپلیفایر و تجهیزات مشابه نشوید و تمرکز خود را روی نوازندگی بگذارید. بهعلاوه، امروزه قیمت گیتار و تجهیزات مربوط به آن نیز به هیچ وجه پایین نیست و شاید در صورت خرید گیتار یا امپلیفایر، بودجه چندانی برای یادگیری گیتار برای شما باقی نماند و نتوانید آنطور که باید و شاید به یادگیری نوازندگی بپردازید.
۴- نواختن گیتار بدون مترونوم، بکینگ ترک یا موسیقی
نواختن گیتار همراه با یک ریتم، چه مترونوم، چه بکینگ ترک و چه یک موسیقی کامل، میتواند برای بهبود درک شما از ریتم در نوازندگی بسیار مفید باشد.
اگر همراه با یک ریتم ثابت گیتار ننوازید، ممکن است که با خود فکر کنید در حال ارتقای مهارت نوازندگی، خصوصاً مهارت ریتم خود هستید؛ اما احتمالاً در واقعیت اینگونه نخواهد بود.
فرض کنید که قصد دارید مهارت خود را در تغییر آکوردها افزایش دهید؛ اگر در هر میزان یک آکورد بنوازید و تمپوی آن را نیز بدون یک مترونوم و در ذهن خود بسنجید، میتوانید تمپو را به شکل غیر ارادی در ذهن خود کمی آرام کنید تا بتوانید به شکلی تمیزتر آکورد را تغییر دهید. در این صورت، هرگز متوجه این کاهش سرعت نخواهید شد و در صورتی که همراه با یک موسیقی به نوازندگی بپردازید، سرعت کافی برای حفظ ریتم آن را نخواهید داشت. بنابراین، تمرین تمامی تکنیکها را همراه با ریتم یک مترونوم انجام دهید تا پیشرفتی سریعتر را در مهارت نوازندگی تجربه کنید. نخست، تمرین خود را با سرعتی بسیار پایین شروع کنید و بهتدریج تمپو را افزایش دهید. توجه کنید لزومی ندارد که همواره از مترونوم در تمرین خود استفاده کنید؛ اما بهکارگیری این وسیله بهطور مرتب میتواند نقشی مفید در پیشرفت نوازندگی شما داشته باشد.
اگر به دنبال راهی جذابتر از مترونوم برای حفظ ریتم هستید، میتوانید از چند بکینگ ترک و درام ترک موجود در اینترنت کمک بگیرید. همچنین شما میتوانید با انتخاب یک درام ترک در سبکی بسیار متفاوت از نوازندگی عادی خود، خود را به چالش بکشید.
۵- عدم مطالعه تئوری موسیقی
نیازی نیست برای شروع نوازندگی گیتار، تئوری موسیقی را در سطح پیشرفته بدانید؛ اما کمی مطالعه در این زمینه میتواند به درک بهتر شما از گیتار کمکی شایان کند.
مطالعه تئوری موسیقی بخشی الزامی از یادگیری نوازندگی گیتار نیست؛ اما بسیاری از گیتاریستها ادعا میکنند که این کار به آنها کمک کرده است که بسیاری از مباحث مربوط به این ساز را زودتر درک کنند.
حتی اگر کلیدهای موسیقی و معنای گام ماژور و مینور را نیز بیاموزید، یک پله در بحث تئوری موسیقی به جلو رفتهاید و کمی آسانتر مسیر یادگیری نوازندگی گیتار را طی خواهید کرد.
یادگیری گامها و رابطه میان نتها، میتواند درک شما را از موسیقی افزایش دهد و روند یادگیری سریعتری را برایتان رقم بزند. همچنین با یادگیری این مباحث، میتوانید تمریناتی مفید را نیز برای گرم کردن دستانتان تدوین کنید.
۶- کوک گیتار تنها با استفاده از تیونر الکترونیک
امروزه تیونرهای الکترونیک، رایجترین راه برای کوک کردن گیتار هستند و استفاده از روشی به جز این وسیله برای کوک کردن ساز، کمی عجیب است؛ اما من به کوک کردن گیتار به وسیله گوش بسیار اعتقاد دارم.
تیونر گیتار وسیلهای کاربردی است که امروزه توسط تمامی نوازندگان مورد استفاده قرار میگیرد؛ اما من معتقدم که یک نوازنده خوب، باید کوک کردن به روش فرت پنجم و به وسیله گوش را نیز بیاموزد. این روشها نهتنها میتوانند در زمانی که یک تیونر در دسترس ندارید شما را نجات دهند، بلکه نقشی مفید در تمرین گوش شما نیز دارند. اینکه شما به وسیله گوش خود بتوانید نتها را به میزان نیمپرده تشخیص دهید، میتواند به شما کمک کند که بدون نیاز به مطالعه تبلچر یک قطعه موسیقی و تنها به وسیله گوش، آن را آموخته و بنوازید.
۷- عدم توجه به صحت تبلچر یک قطعه موسیقی
امروزه منابعی بسیار خوب برای دریافت تبلچر (tablature) قطعات موسیقی بهصورت رایگان در اینترنت وجود دارند؛ اما برخی از این منابع، چندان قابل اعتماد نیستند.
تبلچر یا بهاختصار تب، یک روش نتنویسی بسیار مفید برای گیتار است و امروزه، وبسایتهایی مختلف، تنوعی بینظیر از تبها را برای اغلب قطعات موسیقی بهصورت رایگان به نوازندگان ارائه میکنند. تنها کافیست تا نام موسیقی مورد نظر خود را در کنار عبارت tab در گوگل جستجو کنید تا چند نسخه از تبلچر آن در اختیار شما قرار گیرد.
این امر میتواند برای نوازندگان بسیار نویدبخش باشد؛ اما باید در نظر بگیرید که برخی از این وبسایتها بعضاً تبهایی غلط را در اختیار شما قرار میدهند. بسیار رایج است که یک نوازنده با استفاده از یک تب، ساعتها به تمرین یک قطعه موسیقی پرداخته است و در نهایت، به دلیل وجود ایراداتی در تب نتوانسته آن را به شکلی صحیح بنوازد.
بنابراین، سعی کنید در زمان یادگیری به وسیله تبلچر، نمونههایی پُربازدید و با امتیاز بالا از آنها را انتخاب کنید و نهایت تلاش خود را کنید که آنها را از یک منبع معتبر تهیه کنید.
۸- نادیده گرفتن اهمیت تکنیک
تکنیک خوب و صحیح در نوازندگی، مسلماً شما را به نوازندهای بهتر تبدیل میکند و به شما امکان میدهد که آکوردها و ملودیهایی پیچیدهتر را سریعتر و تمیزتر بنوازید. اما علاوه بر این، شما با مهارتهای تکنیکی خوب از آسیبهای فیزیکی در دستانتان نیز در امان خواهید ماند.
یادگیری گیتار بدون حضور در کلاسهای آنلاین و حضوری، روشی رایج برای آموختن نوازندگی این ساز است و بسیاری از گیتاریستهای مهم نیز به همین روش نوازندگی ساز خود را شروع کردهاند. این روش مزایایی بسیار دارد؛ اما باید در نظر داشته باشید که یادگیری بدون دریافت بازخورد از یک فرد ثانویه، میتواند به شکلگیری عاداتی بد در نوازندگی همچون فرتگیری اشتباه و یا زاویه نامناسب دستها منجر شود. با این عادات غلط میتوان به نوازندگی ادامه داد؛ اما در صورتی که نتوانید آنها را رفع کنید، شیب پیشرفت شما کاهش مییابد و حتی ممکن است که عضلات و تاندونهای دستانتان نیز آسیب ببینند.
امروزه، وبسایتها و ویدیوهای بسیاری در اینترنت وجود دارد که تکنیکهای صحیح نوازندگی را به شما آموزش میدهند؛ پس اگر به شکل فردی در حال یادگیری نوازندگی گیتار هستید، پیشنهاد میکنیم از این منابع برای یادگیری صحیحتر گیتار استفاده کنید. مجموعه گیتار ایران نیز اخیراً یک سری جامع آموزش گیتار را تدوین و منتشر کرده است که میتوان آن را جزو کاملترین مجموعههای آموزش گیتار به زبان فارسی دانست.
۹- تعویض نکردن سیمهای ساز به شکل مرتب
زمانی که بهتازگی یادگیری نوازندگی گیتار را شروع کردهاید، طبیعی است که تنها بر روی پروسه یادگیری تمرکز کنید و به عواملی دیگر همچون رسیدگی به گیتار توجه نکنید؛ اما برخی رسیدگیهای جزئی میتوانند حس نوازندگی ساز را به شکلی مشهود ارتقاء دهند.
آسانترین راه برای بهبود حس نوازندگی گیتار و رسیدگی به آن، تعویض سیمهای آن است. مدت زمانی که سیم نصبشده بر روی ساز شما نیاز به تعویض پیدا میکند، بستگی به شدت و میزان نوازندگی شما دارد؛ اما در حالت عادی، بهتر است که سیمهای گیتار خود را هر چند ماه یک بار تعویض کنید.
با گذشت زمان، سیمهای گیتار چربی پوست شما و گرد و غبار را درون شیارهای خود جذب میکنند و ماهیت صوتی آنها رفتهرفته افت میکند. زمانی که سیم گیتار خود را تعویض کنید، بهسرعت متوجه تغییر صدای ساز و شفاف شدن تن آن خواهید شد. همچنین حس نوازندگی ساز نیز به دنبال افزایش انعطاف سیمها، به شکلی محسوس بهبود مییابد.
۱۰- نواختن تمرینات ارائهشده توسط استاد بهصورت انحصاری
اگر در حال یادگیری گیتار همراه با یک استاد هستید، بیشک او به شما تمریناتی را ارائه میکند که باید آنها را بنوازید. این کار مطمئناً باعث پیشرفت شما در نوازندگی خواهد شد؛ اما خوب است که خود شما نیز چند قطعه که علاقه بسیاری به نواختن آنها دارید را بیابید و نواختن آنها را امتحان کنید. همچنین میتوانید از استاد خود بخواهید تا نسخهای سادهسازیشده از آن را به شما ارائه کند. نواختن موسیقیهای موردعلاقهتان ممکن است که باعث پیشرفت شما از لحاظ فنی نشود، اما اشتیاق شما به نوازندگی را افزایش میدهد و به همین دلیل، به پیشرفت شما سرعت میبخشد. نوازندگی گیتار در نهایت یک فعالیت سرگرمکننده است و یادگیری آن نیز باید به همین گونه باشد.