شرایط استفاده از مرخصی کارگر چگونه است؟

یکی از دغدغه های بزرگ کارگران و کارفرمایان همیشه مرخصی دادن و مرخصی گرفتن بوده است. در بعضی مواقع کارگرها به مرخصی احتیاج دارند اما کارفرما به آن ها مرخصی نمی دهند. مرخصی زمانی است که کارمندان در ساعات عادی کاری که طبق قانون یا قرارداد حق دارند، از کار خارج می شوند. چیزی که باید بدانید این است که مرخصی به شکل های مختلف و سطوح مختلف استحقاق ارائه می شود.کارگرانی که از این حقوق برخوردار خواهند شد که استخدامشان به صورت کتبی باشد، اگر هم شفاهی بوده امضا داده باشد. پس هر کارفرما با قراردادی که با کارگر میبندد و رابطه ی کاری که به وجود می آید موظف است که مرخصی برای کارگرش صادر کند.

حق مرخصی سالانه

این قانون بیان می کند که مقررات مربوط به مرخصی سالانه در مورد کارمندی که کمتر از 24 ساعت در ماه برای کارفرما کار می کند اعمال نمی شود و همچنین این مقررات در مورد مرخصی بیش از حد مجاز به کارمند اعمال نمی شود.

چرخه مرخصی سالانه یک دوره 12 ماهه با همان کارفرما است که از شروع به کار کارمند یا از اتمام دوره مرخصی قبلی آن کارمند محاسبه می شود. استحقاق 21 روز متوالی مرخصی سالانه با حقوق کامل، در رابطه با هر دوره مرخصی سالانه است، و اگر کارمندی پنج روز در هفته کار کند، این معادل 15 روز کاری است، یا اگر کارمند یک هفته شش روز کار کند، پس برابر با 18 روز کاری است.

به عبارت دیگر، هر تعداد روزهای کاری که در 21 روز متوالی باشد، تعداد روزهای کاری با حقوق کامل است که به کارمند باید برای اهداف مرخصی سالانه اعطا شود.

چند نوع مرخصی وجود دارد؟

بستگی به شرکت دارد، شرکت‌ها می‌توانند تعیین کنند که چقدر می‌خواهند در مورد انواع مرخصی ها سخاوتمندانه رفتار کنند. اما باید حداقل الزامات مورد نیاز قانون را نیز فراهم و رعایت کنند.

برخی از شرکت ها ممکن است به عنوان بخشی از مزایای کارکنان خود، انواع دیگری از مرخصی را ارائه دهند که می تواند انگیزه بزرگی برای کارمندان باشد. گاهی اوقات، به کارمندان پس از مدتی کارکردن در شرکت، مرخصی اضافی داده می شود (انگیزه ای برای وفاداری).

انواع مرخصی

• مرخصی سالانه (حق تعطیلات): مدت معینی از سال زمانی که یک کارمند از نظر قانونی حق ترک کار را دارد.
• تعطیلات بانکی: فقط در آخر هفته یعنی روزه جمعه
• مرخصی اتفاقی: یک اصطلاح عمومی شامل تمام تعطیلات و مرخصی سالانه، به غیر از مرخصی اجباری تعریف شده و قانونی است.
• مرخصی دلسوزانه (مرخصی سوگ): کار را ترک کنید تا از دست دادن یکی از اعضای خانواده (یا سایر شرایط اضطراری تغییرات زندگی) را جبران کند.
• روز لحاف: روزی که برای استراحت کارکنان در نظر گرفته شده است (شاید به عنوان روز خودمراقبتی یا سلامت روان نیز نامیده شود) اما شرکت های استثنایی این روز را دارند.
• مرخصی باغبانی: مرخصی زمانی گرفته می شود که یک کارمند استعفا می دهد و کارفرمای او نمی خواهد او در طول دوره اعلان خود به سر کار بازگردد.
• مرخصی زایمان (مرخصی والدین): مرخصی زمانی رخ می دهد که یک خانواده دارای فرزند تازه متولد شده باشد (مرخصی قبل یا بعد از تولد یا هر دو).
• زمان مرخصی پرداختی: به عنوان بخشی از مرخصی قانونی، این مرخصی است که با حقوقی جبران می شود که گویی کارمند طبق معمول کار کرده است.
• مرخصی سابتی: نوعی مرخصی که در آن یک کارمند می تواند مرخصی بگیرد تا به دنبال اشتیاق باشد، داوطلب شود یا در نوعی پروژه شرکت کند.
• مرخصی استعلاجی: مرخصی زمانی که یک کارمند مریض می شود، حق مرخصی گرفتن دارد، چه برای یک روز، چه هفته ها یا ماه ها بسته به شدت بیماری.
• مرخصی به جای (TOIL): مرخصی دادن به افراد برای کارهای اضافی که انجام داده اند (بالاتر از ساعات قراردادشان) افرادی که بیشتر از وظیفه ی خود کار کرده اند می توانند به راحتی مرخصی بگیرند.
• مرخصی بدون حقوق: کارمندان می توانند از مرخصی بدون حقوق استفاده کنند که در صورت تمام شدن سایر مرخصی ها می توان از حقوق آن ها کسر کرد.
• مرخصی حج: کارمندان می توانند برای سفر به حج مرخصی جداگانه ای داشته باشند.
• مرخصی متفرقه: تمام اشکال دیگر مرخصی که ممکن است در لیست بالا قرار نگیرند به عنوان مرخصی متفرقه طبقه بندی می شوند.

تعطیلات رسمی در طول دوره مرخصی سالانه

اگر تعطیلات رسمی در طول دوره‌ای باشد که کارمند در مرخصی سالانه است، و تعطیلات رسمی در روزی باشد که کارمند معمولاً کار می‌کرد، آن‌گاه کارمند مستحق یک روز مرخصی سالانه اضافی برای هر تعطیلات رسمی است.

در صورتی که کارفرما از اعطای مرخصی قانونی به کارگر امتناع ورزد کارگر می تواند از وی در سامانه وزارت کار شکایت به عمل آورد. به این منظور باید در سامانه روابط کار احراز هویت نماید. احراز هویت در سامانه وزارت کار با همکاری یوآیدی انجام می پذیرد. یوآیدی به عنوان اولین سرویس احراز هویت دیجیتال در ایران فرایند احراز هویت سامانه روابط کار را با استفاده از الگوریتم های هوش مصنوعی مانند تشخیص چهره به انجام می رساند. احراز هویت سامانه ثنا و احراز هویت کاربران صرافی های رمز ارز از جمله همکاری های مهم دیگر یوآیدی می باشند.

محاسبه تعهدی مرخصی سالانه،1 ساعت برای هر 17 ساعت کار

روش جایگزینی برای محاسبه مرخصی سالانه در قانون پیش بینی شده است و به نظر می رسد مقصود قانون گذار از ارائه این روش جایگزین محاسبه این بوده است که وسیله ای آسان برای محاسبه مرخصی سالانه برای کارکنان موقت یا کارمندان مدت معین پیش بینی شود.

این روش مقرر می دارد که می تواند بر اساس یک ساعت مرخصی سالانه با حقوق کامل به ازای هر 17 ساعتی که کارمند در آن کار کرده یا مستحق دریافت حقوق بوده است محاسبه شود، یا می توان آن را بر اساس یک ساعت محاسبه کرد. مرخصی سالانه یک روزه با حقوق کامل به ازای هر 17 روزی که کارمند در آن کار کرده یا مستحق دریافت حقوق بوده است.

این روش تعهدی فقط با توافق با کارمند قابل اعمال است.

چه زمانی ممکن است مرخصی سالانه گرفته شود؟

کارمند حق دارد از مرخصی هایی که در یک دوره مرخصی سالانه جمع آوری کرده است، در روزهای متوالی استفاده کند. این بدان معناست که اگر کارمندی مثلاً 11 روز را در یک چرخه مرخصی سالانه جمع آوری کرده باشد، حق دارد این 11 روز را متوالی بگذراند و کارفرما نمی تواند اجازه استفاده از آن 11 روز متوالی را به او رد کند.

مرخصی سالانه ای که در طول دوره مرخصی سالانه گرفته نشده است به طور خودکار به دوره مرخصی سالانه بعدی منتقل می شود، مگر اینکه توافقی بر خلاف آن وجود داشته باشد.

کارفرما مجبور به اعطای مرخصی

در صورتی که مرخصی سالانه از یک سیکل به سیکل دیگر منتقل شود و کارمند در مدت شش ماه پس از سیکل جدید هنوز مرخصی سالانه خود را از سیکل قبلی نگرفته باشد، کارمند می تواند درخواست استفاده از مرخصی سالانه از سیکل قبلی را داشته باشد. و کارفرما نمی تواند چنین اجازه ای را رد کند.

این تنها شرطی است که کارفرما مجبور است بنا به درخواست کارمند مرخصی سالانه بدهد. کارفرما نمی تواند در طول هر دوره مرخصی دیگری که کارمند حق استفاده از آن را دارد، از کارمند به اجبار یا به اجازه استفاده از مرخصی سالانه را بخواهد.

به این معنی که مثلاً اگر کارمندی در مرخصی سالانه باشد و در آن مدت مرخصی سالانه بیمار شود، می‌تواند به پزشک مراجعه کند و اگر پزشک تأیید کند که برای مدت معینی برای کار ناتوان است، پس در صورتی که کارمندان از مرخصی سالیانه به سر کار بازگردند می تواند گواهی پزشکی را به کارفرما تحویل دهد و کارفرما باید مرخصی سالانه آن کارمند را به تعداد روزهای مرخصی استعلاجی بپردازد و مرخصی استعلاجی کارمند را بستاند.

همچنین به این معنی است که اگر کارمندی روزهای مرخصی استعلاجی را در اختیار داشته باشد، کارفرما نمی تواند کارمند را مجبور کند و همچنین نمی تواند به کارمند اجازه دهد که به جای مرخصی استعلاجی از مرخصی سالانه استفاده کند.

گواهی های پزشکی

کارمندی که بیش از 2 روز متوالی مرخصی دارد (به عبارت دیگر، 3 روز یا بیشتر) باید گواهی پزشکی امضا شده توسط پزشک یا هر شخص دیگری که گواهی تشخیص و درمان بیماران را داشته باشد، ارائه دهد. در یک شورای حرفه ای که توسط یک قانون پارلمان ایجاد شده است، ثبت شده است.

به عبارت دیگر گواهی پزشکی با امضای پرستار درمانگاه یا متخصص طب سنتی قابل قبول نیست. در صورتی که کارمند گواهی پزشکی لازم را به شرح فوق ارائه ندهد، کارفرما حق دارد مدت غیبت را به عنوان مرخصی بدون حقوق تلقی کند و کارمند حق ندارد درخواست کند که آن را به عنوان مرخصی استحقاقی سالانه در نظر بگیرد.

اصرار کارفرما به ارائه گواهی پزشکی برای غیبت در روز جمعه یا دوشنبه یا جمعه و دوشنبه یا برای و غیبت روز قبل یا بعد از تعطیلات رسمی غیرقانونی است.